“Bu yaşda iş tapa biləcəyimə inanmırdım, amma “Araz”da tapdım”...

Azərbaycanda Əmək Məcəlləsinə görə, işəgötürənlərə aşağı yaş həddi qoyulsa da, yuxarı yaşla bağlı diskriminasiya (qanunvericiliklə qadağan edilmiş hallar – hüquq-mühafizə orqanları, məhkəmə, dövlət qulluğu və s. istisna olmaqla) qadağan edilir. Lakin küçələrdə, binaların fasadlarında, yeraltı keçidlərdə tez-tez qarşılaşdığımız iş elanlarında “yaş həddi: 40”, “35 yaşdan yuxarı şəxslər işə qəbul olunmur” kimi cümlələrə hamımız rast gəlmişik. Yaşı 40-ın üzərində olan insanların iş tapa bilməməsi ölkədə ən böyük sosial problemlərdəndir.

Əmək Hüquqlarını Müdafiə Liqasının sədri Sahib Məmmədovun “Qafqazinfo”ya bildirdiyinə görə, qadağan edilmiş hallar istisna olmaqla, digər hallarda yaşa görə işə qəbuldan imtina qanunla qadağandır və bu ayrıseçkilik sayılır: “Praktikada təəssüf ki, bu var, iş elanlarında yaş həddi göstərirlər. Biz çoxdan təklif etmişik ki, elə iş yerləri ola bilər ki, orada ancaq gənc işçilər və ya yalnız qızlar və oğlanlar tələb oluna bilər. Xarici ölkələrdə də cinsinə, fizioloji əlamətlərinə, yaşına görə işçi tələb olunan yerlər var. Bunun üçün gərək Nazirlər Kabineti həmin məhdud sayda iş yerlərinin siyahısını tərtib eləsin. Əgər belə bir zərurət varsa, bu qanunvericiliklə müəyyənləşməlidir. Əks halda bu diskriminasiyadır”.

Yaşı 40-ı keçən iş axtaranların çoxunun əmək qabiliyyəti olsa da, şirkətlər daha çox gənclərə üstünlük verirlər. Veysəloğlu Şirkətlər Qrupuna daxil olan “Araz” supermarketlər şəbəkəsi bu baxımdan ölkədə işəgötürənlərə nümunə olacaq addımı ilə seçilir. Şirkətdə işə götürülmə ilə bağlı diskriminasiya yoxdur. Hazırda “Araz” supermarketlər şəbəkəsində bu yaşdan yuxarı yüzlərlə işçi var. 

“Qafqazinfo” onların bir neçəsi ilə həmsöhbət olub.

47 yaşı Kəmalə Quliyeva 3 ildir ki, Neapol dairəsində yerləşən “Araz” supermarketdə çalışır. Bərdədən Bakıya gəlib iş axtaranda bu yaşda iş tapa biləcəyinə ümidi az olsa da, onu aşpaz işinə qəbul ediblər: “Ailəmiz elə də böyük deyil, həm qızım, həm də özüm işləyirəm. İşimdən çox razıyam.

Orta təhsilliyəm, əvvəl rayonda 10 il tekstil sahəsində, sonra çörək zavodunda işləmişəm. Bu iş ağır deyil, əksinə, mətbəxdə işləmək mənə daha xoşdur, işçilərin hamısına öz balam kimi baxıram. Ümumilikdə “Araz” da olan ailə mühiti mənim çox xoşuma gəlir”.

K. Quliyeva bildirib ki, bu yaşda işləmək ona təkcə maddiyyat qazandırmır, həm də dünyagörüşündə yaxşı mənada xeyli dəyişiklik edib.

Hazırda Xırdalanda 1 saylı “Araz” supermarketində təndirçi işləyən 41 yaşlı Pərvanə Şamilova da işə götürülərkən yaşla bağlı problem yaşamadığını deyir: “4 övladım var, onlara görə işləmək lazımdır. Çünki tək həyat yoldaşımın maaşı bizə yetmir. İki növbəli işdə işləyirəm, həm pulumu qazanıram, həm də ailəmi idarə edirəm.

Mən təndir çörəyi bişirəndə yorulmuram. Çörəklərimizi də çox bəyənirlər, soruşurlar ki, “çox dadlı olur, çörəyə nə qatırsınız?” Deyirəm ki, sevgi, sayğı, başqa heç bir şey. Övladım xəstə idi, onu Türkiyədə müalicəyə aparmaq lazım idi. Mən çalışıb qazandığım pulla ona yardım etdim. Yaxşı ki işləyirəm, əks halda mən uşağımı müalicə etdirə bilməzdim”.

P. Şamilova bildirir ki, bəzən yaşlı insanlarda olan həvəs, enerji cavanlarda olmur. Bu baxımdan işçilərə yaşla bağlı kriteriyalar qoymaq doğru deyil: “Bizim iş yerimizdə yaşı 40-ın üzərində olan insanlar çoxdur. 49 yaşında əlində heç vaxt xəmir saxlamayan bir qadın bizə işə gəldi. Ona işi öyrətdik, hazırda çox yaxşı çörək ustasıdır. İnsan bacarıqlıdırsa, hər yaşda bacarıqlıdır. “Araz” da ən yaxşı məqamlardan biri də odur ki, təlimlərdən başqa, burada köhnə işçilər də təzə gələnə işi sevə-sevə öyrədirlər”.

61 yaşlı Məryəmxanım Məmmədova da “Space” TV-nin yaxınlığındakı “Araz” supermarketində aşpaz işləyir. 17 yaşından müxtəlif işlərdə çalışdığını deyən M. Məmmədova işindən yorulmur, həmişə zövq alır: “Mən işsiz qala bilmirdim. Müraciət etdim, məni işə çağırdılar. Mağazamızın işçiləri üçün hər gün cürbəcür yeməklər bişirirəm. İşimi o qədər sevirəm ki, ən çətin ev yeməklərini həvəslə hazırlayıram. Məsələn, ləvəngi, fisincan plov, cürbəcür salatlar... Elə-belə sadə yeməklər bişirsəm yorularam. İşləməkdən zövq alıram. İnsanın gücü varsa, yaşın fərqi yoxdur, işləmək çox yaxşıdır”. 

42 yaşlı Elnarə Eminova 1 ildən çoxdur ki, “Araz” supermarketlər şəbəkəsinin “Nargilə-2” filialının şirniyyət bölməsində satıcı işləyir. Deyir ki, aldığı maaşla övladının təhsil xərclərini qarşılayıb: “Ali təhsilli deyiləm, əvvəllər müxtəlif işlərdə çalışmışam. Evimizi satıb şəhərin başqa ünvanına köçdüyümüzə görə işimdən ayrılmalı oldum. Sonra da pandemiya düşdü, iki il işsiz qaldım. Düşünürdüm ki, daha bu yaşdan sonra çətin iş taparam. Amma şükür Allaha, iş tapa bildim. CV ilə müraciət etdim, məni işə qəbul etdilər. Həm də o ərəfədə qızım universitetə qəbul olunmuşdu. Aldığım maaşla qızımın təhsil haqqını ödədim, bu mənə çox kömək oldu”.

E. Eminova  deyir ki, işini də sevir, müştərilərlə ünsiyyət ona müsbət təsir edir: “Evdə oturduqca adam özünə qapanır. Mən işimi çox sevirəm, müştərilərlə başımı qatıram. Özümüzü nə yaşda görürksə, o yaşdayıq. 42 yaşım var, amma elə bilirəm 18 yaşım var...

Mən ünsiyyəti sevən adamam, müştərilərlə də daima hal-əhval tuturam, söhbətləşirəm. Bəzən istəyirəm şöbəmi dəyişib kassaya keçim, amma fikirləşirəm ki, kassada da hər müştəri ilə bu qədər hal-əhval tutsam, növbə əlindən tərpənmək olmaz”.

Bakıda “8-ci kilometr” deyilən ərazidə “Araz” supermarketdə kassir işləyən Əntiqə Əliyevanın 43 yaşı var. Onun sözlərinə görə, işə CV göndərməklə qəbul olunub. Əvvəlcə Quru qida şöbəsində satıcı işləyən Ə. Əliyeva sonradan kassir kimi işinə davam edib: “Şəmkirdə yaşayırdım. Bakıya gəlib işə düzəldim. Evdə oturmaq insanı cəmiyyətdən uzaqlaşdırır. İşləyəndə daha aktiv, enerjili olursan, cəmiyyətlə ünsiyyətin çox olur. Ailəyə kömək də çox yaxşıdır. Uşaqlarımın təhsilinə dəstək oluram. İşdən evə gedəndə də bütün işlərimi qaydasına qoyuram. Hamısını çatdırıram. İşi biləndən sonra yaşın heç bir fərqi yoxdur, əksinə yaş həm də təcrübə deməkdir”.

Qeyd edək ki,  “Araz” supermarketlər şəbəkəsində 9000-ə yaxın əməkdaş çalışır. Ümumilikdə 20 mindən artıq əməkdaşı olan Veysəloğlu Şirkətlər Qrupu pərakəndə, distribusiya, logistika və istehsalat sahələrində ölkənin ən iri işəgötürənlərindən biridir.